برای بعضی از افراد ،زندگی معنای خود را از دست می‌دهد. آن‌ها احتمالاً افکار تکرار شونده‌ای با این مضامین دارند که: «آیا قرار زندگی همین بود که تلاش کنم و زندگی را به جایی برسانم و بعد همه چیز تمام شود؟»، «اصلاً قرار است این زندگی به کجا برسد؟»، «چرا زندگی می‌کنم؟»، «برای چه زنده‌ام؟»، «از این به بعد باید بر چه اساسی زندگی کنم؟» و عموماً جوابی برای این سوال‌ها پیدا نمی‌کنند. اگر شما هم با این سوال‌ها درگیری ذهنی دارید، این نوشته به درد شما می‌خورد. احتمالاً شما هم این جمله‌ی آشنا را شنیده‌اید که «برای زندگی‌ات معنایی پیدا کن، وگرنه رنج می‌کشی». ولی «معنا» یعنی چه؟

بعضی‌ها فکر می‌کنند، «معنا» همان «هدف» است. یعنی من اگر هدفی در زندگی داشته باشم و تلاش کنم که به آن برسم، در واقع به زندگی معنا داده‌ام. این لزوماً نمی‌تواند درست باشد. اجازه دهید من فرق این دو را برای شما تشریح کنم. هدف به «مقصود»، «منظور»، «پیامد» و «نتیجه» اشاره دارد، این در حالی است که «معنا» به «جریان» یا «سیالی» اشاره دارد. در یافتن معنای زندگی، شما در پی «نتیجه» و «پیامد» نیستید، بلکه معنای زندگی به «زندگی پرشور» اشاره دارد، به زندگی‌ای که در هر لحظه از آن، احساس رضایت به شما دست می‌دهد، فارغ از اینکه «نتیجه» چه باشد و یا به «مقصودی» که داشتید رسیده‌ باشید یا نه. برای همین اهدافی همچون «رسیدن به فلان مقام شغلی»، «کسب مدرک تحصیلی»، «داشتن اندام جذاب»، یا «خریدن خانه در منطقه‌ای خوش آب و هوا» نمی‌توانند «معنای زندگی» باشند، چرا که امکان دارد شما به این اهداف دست پیدا کنید، ولی احساس رضایت نکنید. چطور که در بیشتر اوقات ما به این اهداف دست پیدا می‌کنیم ولی لذت نمی‌بریم، خوشحال نیستیم و احساس رضایت نمی‌کنیم.

«معنای زندگی» چیست؟

به‌واقع جواب دادن به این سوال، یکی از سخت‌ترین کارهای دنیاست! امیدوارم ناامید نشوید اگر بگویم در طی سال‌ها و قرون گذشته، تلاش فیلسوفان و روانشناسان به نتیجه نرسیده و هیچ جواب مشخصی برای این سوال پیدا نشده است. گفتم «مشخص» برای اینکه جواب‌های مختلفی برای این سوال وجود دارد. مثلاً بعضی‌ها می‌گویند باور داشتن به یک «قادر مطلق» یا یک «ناجی» به زندگی معنا می‌دهد (که به آن «معنای کیهانی» گفته می شود)، بعضی‌ها می‌گویند که «هیچ معنایی وجود ندارد و در واقع جستجو برای «پیدا کردن معنای زندگی»، خود به زندگی معنا می‌دهد!»، اما در نهایت به این نتیجه می رسیم که نمی‌توان یک معنای «واحد» برای تمام آدم‌ها در نظر گرفت و افراد باید تلاش کنند که خود برای خودشان معنایی بسازند.

اما معنای زندگی شما چیست؟